Y Rhwydwaith Bwydo ar y Fron
Mae gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg (BIP CTM) un o’r cyfraddau cychwyn a pharhau isaf ar gyfer bwydo ar y fron yn y Deyrnas Unedig.
Bydd cynyddu cyfraddau cychwyn a pharhau bwydo ar y fron ar draws y boblogaeth leol yn debygol o gael effaith gadarnhaol ar gyfraddau gordewdra ymhlith plant ac oedolion. Mae'r tîm Pwysau Iach yn mabwysiadu dull system gyfan ar gyfer pwysau iach. Mae hyn yn gofyn am newid yn yr amgylchedd a diwylliant ar draws ardaloedd lleol gan gynnwys Merthyr Tudful, Rhondda Cynon Taf a Phen-y-bont ar Ogwr.
Mae bwydo babanod yn elfen hanfodol o'n dull o leihau lefelau gordewdra ymhlith plant ac oedolion ar gyfer ein poblogaeth leol o fewn CTM. Dros y ddwy flynedd ddiwethaf, mae'r Tîm Pwysau Iach wedi cydweithio â Bydwragedd, Ymwelwyr Iechyd, Cydlynwyr Bwydo Babanod, Awdurdodau Lleol, ac eraill i ddatblygu Strategaeth Bwydo Babanod gynhwysfawr ar gyfer BIP CTM.
Roedd angen mewnwelediadau ar brofiadau menywod ac anghenion cymorth yn ymwneud â bwydo ar y fron i ddatblygu strategaeth ystyrlon ar gyfer CTM.
Defnyddiodd y tîm ddull ymchwiliad gwerthfawrogol i ddeall profiadau menywod yn ardal y Bwrdd Iechyd Lleol sydd wedi cael plant, yn benodol: - Beth sy'n bwysig i deuluoedd am fwydo eu babi? - Beth sydd wedi bod yn ddefnyddiol i gefnogi bwydo babanod? - Pa welliannau y mae teuluoedd yn hoffi eu gweld o ran cymorth bwydo babanod?
Offeryn ymchwil ansoddol naratif yw ymchwiliad gwerthfawrogol sydd wedi'i gynllunio i ganiatáu i'r sawl sy'n cael ei gyfweld rannu gwybodaeth o'r tu allan i faes gwybodaeth arferol y cyfwelydd.
Cafodd ein sgyrsiau eu cynnal gyda mamau a oedd yn byw yn CTM ar sail un-i-un lle roedden nhw’n teimlo fwyaf cyfforddus, cafodd rhai sgyrsiau eu cynnal ar-lein neu mewn siopau coffi lleol. Mae themâu yn y straeon sydd wedi’u casglu yn lledaenu empathi trwy wasanaethau clinigol gan ganiatáu iddyn nhw arloesi a rhoi prawf ar ddulliau gweithredu sydd â chyfle cryfach i ddylanwadu ar gyfraddau bwydo ar y fron yn CTM. Clywsom am bwysigrwydd gwybodaeth a chymorth o ansawdd da yn ystod oriau mân a dyddiau cynnar bywyd babi ac roeddem yn gallu cyflwyno achos dros gyllid i gynyddu argaeledd y cymorth a’r wybodaeth hon yn CTM.
Fe wnaethom gefnogi partneriaid i gael cyllid yn seiliedig ar fewnwelediadau gan y menywod a ddywedodd wrthym fod angen i ni ailadeiladu'r rhwydweithiau cefnogwyr cymheiriaid a oedd wedi dod i ben yn ystod y pandemig. Sylweddolom hefyd fod angen i ni gynyddu ymwybyddiaeth o'r Llinell Gymorth Genedlaethol ar gyfer Bwydo ar y Fron o fewn cymunedau CTM a chynyddu'r cynnig iaith Gymraeg Dechreuodd y garfan gyntaf o gefnogwyr cymheiriaid hyfforddi yn Mothers Matter yn Nhonypandy ym mis Medi 2024 ac rydym yn disgwyl iddyn nhw fod allan yn eu cymunedau lleol yn 2025. Mae'r tîm pwysau iach yn bwriadu cefnogi gwerthusiad o'r gwaith hwn drwy gasglu rhagor o straeon gwerthfawrogol ymholi ar ôl gweithredu'r llinell gymorth a gwirfoddoli.
Mae’r mewnwelediadau a chafodd eu casglu o’r darn hwn o waith wedi bod yn allweddol wrth lunio Strategaeth Bwydo Babanod 2025-2029 BIP CTM, a chafodd ei rhyddhau ym mis Chwefror 2025 ac sy’n cyd-fynd â Chynllun Gweithredu Pum Mlynedd Bwydo ar y Fron Cymru Gyfan Llywodraeth Cymru.
I ddarganfod mwy ewch i: Aneurin Bevan a Chwm Taf Morgannwg - Y Rhwydwaith Bwydo ar y Fron