Ffibromyalgia
Mae Ffibromyalgia, sydd hefyd yn cael ei alw’n Syndrom Ffibromyalgia (FMS), yn gyflwr hirdymor sy'n achosi poen ym mhob rhan o'r corff.
Symptomau Ffibromyalgia
Yn ogystal â phoen dros ardal eang o’r corff, efallai y bydd gan bobl sydd â Ffibromyalgia y canlynol hefyd:
- mwy o sensitifrwydd i boen
- blinder eithafol
- anystwythder yn y cyhyrau
- anhawster cysgu
- problemau gyda phrosesau meddyliol (a elwir yn "niwl ffibro"), fel problemau gyda'r cof a chanolbwyntio
- cur pen
- syndrom coluddyn llidus (IBS), cyflwr treulio sy'n achosi poen yn y stumog a chwyddo
Os ydych chi’n credu bod gennych chi Ffibromyalgia, ewch i weld meddyg teulu. Mae triniaeth ar gael i leddfu rhai o'i symptomau, er dydyn nhw ddim yn debygol o ddiflannu'n llwyr.
Sut mae Ffibromyalgia yn cael ei drin
Does dim modd gwella Ffibromyalgia yn llwyr ar hyn o bryd, ond mae triniaethau ar gael sy’n helpu i leddfu rhai o'r symptomau a gwneud y cyflwr yn haws i fyw ag ef.
Mae’r driniaeth yn tueddu i fod yn gyfuniad o’r canlynol:
- meddyginiaeth, fel cyffuriau gwrth-iselder a phoenladdwyr
- therapïau siarad, fel therapi ymddygiad gwybyddol (CBT) a chwnsela
- newidiadau ffordd o fyw, fel rhaglenni ymarfer corff a thechnegau ymlacio
Gwelwyd bod ymarfer corff yn arbennig yn cynnig nifer o fanteision pwysig i bobl sydd â Ffibromyalgia, gan gynnwys helpu i leihau poen.
Beth sy'n achosi Ffibromyalgia?
Dyw union achos Ffibromyalgia ddim yn hysbys, ond credir ei fod yn gysylltiedig â lefelau annormal o rai cemegau yn yr ymennydd a newidiadau yn y ffordd y mae'r system nerfol ganolog (yr ymennydd, llinyn y cefn a'r nerfau) yn prosesu negeseuon poen sy'n cael eu cludo o amgylch y corff.
Awgrymir hefyd fod rhai pobl yn fwy tebygol o ddatblygu Ffibromyalgia oherwydd genynnau y maen nhw wedi’u hetifeddu gan eu rhieni.
Mewn llawer o achosion, mae’n ymddangos bod y cyflwr yn cael ei sbarduno gan ddigwyddiad sy’n achosi straen corfforol neu emosiynol, fel:
- anaf neu haint
- rhoi genedigaeth
- cael llawdriniaeth
- perthynas yn chwalu
- marwolaeth anwylyd
I gael rhagor o wybodaeth am Ffibromyalgia, ewch i wefan GIG 111 Cymru.
Am fwy o wybodaeth, e-bostiwch CTM.WISE@wales.nhs.uk neu ffoniwch ni ar 01685 351 451. Ewch i'n gwefan: bipctm.gig.cymru/wise-ctm