Gwybodaeth brechlyn COVID-19

Mae’r wybodaeth ganlynol yn ymwneud â thymor COVID-19 2025-26.  

Diweddarwyd: 10 Hydref 2025

Am y brechlyn

Mae Coronafeirws (COVID-19) yn afiechyd heintus a achosir gan y firws SARS-CoV-2. Bydd gan y rhan fwyaf o bobl a heintir gan y feirws salwch resbiradol ysgafn i ganolig ac yn gwella heb fod angen triniaeth. Fodd bynnag, gall rhai pobl gael eu taro'n ddifrifol wael a bod angen gofal meddygol. 

Mae pobl hŷn sydd â chyflyrau meddygol megis clefyd y galon, clefyd siwgr, canser neu afiechyd resbiradol cronig (trafferthion anadlu hirdymor) yn fwy tebygol o ddatblygu salwch difrifol. 

Mae rhai o symptomau cyffredin COVID-19 yn cynnwys peswch newydd, parhaus, colli neu newid y gallu i arogli neu flasu, poenau, cur pen, blinder a gwendid. Mae rhagor o wybodaeth am COVID-19 ar gael ar wefan Llywodraeth Cymru.

Mae brechlynnau COVID-19 yn helpu i warchod rhag y prif fathau presennol o feirysau COVID-19. 

Mae'r Asiantaeth Rheoleiddio Meddyginiaethau a Chynhyrchion Gofal Iechyd (MHRA) yn gyfrifol am gymeradwyo'r defnydd o feddyginiaethau, gan gynnwys brechlynnau, a monitro eu diogelwch. Maent wedi cymeradwyo nifer o frechlynnau i’w defnyddio yn y DU fel brechlynnau COVID-19 diogel ac effeithiol. 

Yng Nghymru, rydym yn dilyn cyngor y Cydbwyllgor ar Frechu ac Imiwneiddio (JCVI) ar ddefnyddio gwahanol gynhyrchion brechu fel rhan o raglen frechu COVID-19. 

Darllen atebion i gwestiynau a ofynnir yn aml am y brechiad COVID-19 ar wefan Iechyd Cyhoeddus Cymru.

Cymhwysedd ar gyfer y brechlyn

Cyflwynodd y DU ei rhaglen brechu COVID-19 ym mis Rhagfyr 2020 i helpu i atal salwch difrifol, arosiadau yn yr ysbyty a marwolaethau. Dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, mae nifer y bobl sy'n mynd i'r ysbyty ac yn marw o COVID-19 wedi gostwng.

I'r rhan fwyaf o bobl, mae COVID-19 yn ysgafn, er y gall wneud i chi deimlo'n sâl o hyd. Fodd bynnag, mae rhai pobl mewn mwy o berygl o salwch difrifol.  

Nod rhaglen brechu COVID-19 yw amddiffyn y rhai sydd mewn mwyaf o berygl o salwch difrifol. Mae COVID-19 yn fwy difrifol i bobl hŷn (gan gynnwys y rhai mewn cartrefi gofal) a'r rhai â chyflyrau iechyd penodol. Mae'r grwpiau hyn yn dal yn fwy tebygol o fod angen triniaeth yn yr ysbyty os ydyn nhw’n cael COVID-19.

Wrth i COVID-19 barhau i ledaenu yng Nghymru, mae'n bwysig iawn i chi neu'ch plentyn gael eich brechu os ydych chi'n gymwys. Mae brechu yn helpu i leihau'r risg o fod angen gofal ysbyty oherwydd COVID-19.    

Mae Cymru yn dilyn polisi Llywodraeth Cymru ar bwy sy'n gymwys i gael brechiadau COVID-19. Mae'r polisi hwn yn seiliedig ar dystiolaeth ynghylch pwy sydd fwyaf mewn perygl o salwch difrifol a marwolaeth o COVID-19.  

Gall cael eich brechu yn erbyn COVID-19 helpu i leihau'r risg o salwch difrifol a marwolaeth o'r feirws. Amddiffynwch eich hun a'ch gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol.      

Os ydych chi mewn perygl neu risg uchel o salwch difrifol o ganlyniad i haint COVID-19, byddwch yn cael cynnig brechiad yn y gwanwyn ac yn yr hydref bob blwyddyn. Mae hyn er mwyn sicrhau eich bod yn parhau i gael eich amddiffyn rhag COVID-19. Rydym yn argymell eich bod yn cael eich brechiad cyn gynted ag y caiff ei gynnig i chi.

Rhaglen frechu'r hydref a'r gaeaf

Pam rhai pobl angen brechiad COVID-19 yn ystod tymor yr hydref a'r gaeaf?

Fel rhai brechlynnau eraill, mae'n bosib y bydd lefel yr amddiffyniad yn dechrau gwanhau dros amser. Bydd y dos tymhorol yn helpu i'ch amddiffyn am gyfnod hirach. 
Bydd hefyd yn helpu i leihau'r peryg o fod angen mynd i'r ysbyty oherwydd haint COVID-19.

Pryd fydd y brechlynnau tymhorol yn cael eu rhoi?

Os ydych chi'n gymwys, byddwch chi'n cael cynnig dos yr hydref rhwng mis Hydref a mis Rhagfyr, tua chwe mis (ac nid cyn tri mis) ar ôl eich dos olaf o'r brechlyn. Os ydych chi'n sâl ac yn methu cael y brechlyn rhwng mis Hydref a mis Rhagfyr, efallai y byddwch chi'n gallu ei gael ym mis Ionawr.

Os ydych chi'n gymwys, cynigir y dos gwanwyn rhwng mis Ebrill a mis Mehefin, tua chwe mis (ac nid cyn tri mis) ar ôl eich dos olaf o'r brechlyn. Os ydych chi'n sâl ac yn methu â chael y brechlyn rhwng mis Ebrill a mis Mehefin, efallai y byddwch chi'n gallu ei gael ym mis Gorffennaf.

Dylech anelu at gael y brechlyn cyn gynted â phosibl pan gewch gynnig iddo.

Sut bydda i’n cael fy mrechiad?

Bydd y GIG yn cysylltu â chi i roi gwybod i chi pryd a ble i gael y brechlyn. Mae'n bwysig mynychu'r apwyntiad pan gewch wahoddiad.  Bydd eich apwyntiad yn un o'n chwe Chanolfan Brechu Cymunedol. Bydd nifer o glinigau COVID-19 dros dro ar gael i bobl sy'n byw mewn ardaloedd mwy anghysbell o CTM.

Os na allwch fynychu, rhowch wybod i'r tîm sy’n trefnu apwyntiadau fel y gallan nhw roi eich apwyntiad i rywun arall. Mae manylion cyswllt y tîm ar y llythyr apwyntiad.   

Am fwy o fanylion, ewch i dudalen rhaglen frechu COVID-19 ar wefan Llywodraeth Cymru.

Oedolion

Mae COVID-19 yn fwy tebygol o fod yn ddifrifol i oedolion hŷn a'r rhai â chyflyrau iechyd penodol. Bydd oedolion sydd mewn mwy o berygl o salwch difrifol COVID-19 yn cael cynnig y brechiad ddwywaith y flwyddyn i leihau'r risg o salwch difrifol neu farwolaeth o COVID-19.  

Bydd oedolion yn y grwpiau canlynol yn gymwys i gael un dos o'r brechlyn COVID-19.

Y rhai sy'n 75 oed a throsodd (neu a fydd yn troi'n 75 oed yn ystod y cyfnod y cynigir y brechlyn).
Preswylwyr mewn cartref gofal i oedolion hŷn.  
Pobl â system imiwnedd wan.

Byddwch yn cael cynnig y brechlyn mwyaf addas ar gyfer eich oedran a'ch cyflwr.   

Gwnewch yn siŵr nad ydych chi'n oedi cyn cael eich brechlyn COVID-19 os cewch gyngor i wneud hynny.

Sut ydw i'n gwybod a oes gen i system imiwnedd wan?

Mae system imiwnedd wan yn golygu na all eich corff ymladd heintiau cystal ag y byddai fel arfer. Mae hyn yn cynnwys pobl sydd:  

yn cael cemotherapi neu radiotherapi radical 
wedi cael trawsblaniad mêr yr esgyrn, bôn-gelloedd neu organ 
yn byw gyda HIV (ar unrhyw gam) 
yn cael diagnosis o myeloma lluosog 
os oes gennych anhwylder genetig sy'n effeithio ar y system imiwnedd (fel IRAK-4, NEMO, anhwylder cyflenwol neu SCID) 
yn cael therapi biolegol i atal y system imiwnedd (er enghraifft, rituximab, alemtuzumab neu gwrth-TNF) 
cymryd (neu ar fin cymryd) steroidau am fwy na mis ar ddos penodol 
oes gennych hanes o lewcemia, lymffoma neu myeloma, a 
chymryd triniaeth imiwnosuppressive hirdymor (triniaeth sy'n gwanhau'r system imiwnedd) ar gyfer clefyd awto-imiwn.

Am ragor o wybodaeth am raglen frechu COVID-19 genedlaethol hydref 2025, ewch i wefan Llywodraeth Cymru neu cysylltwch â'ch meddyg teulu neu'ch bwrdd iechyd lleol.

Plant a phobl ifanc

Gall COVID-19 effeithio ar unrhyw un. I'r rhan fwyaf o blant, salwch ysgafn yw COVID-19 sy'n anaml yn arwain at broblemau. Fodd bynnag, mae rhai plant mewn mwy o berygl, gan gynnwys y rhai sy'n byw gyda rhai cyflyrau iechyd.   

Cynghorir y rhai rhwng chwe mis a 17 oed sydd â system imiwnedd wan i gael y brechlyn COVID-19 ddwywaith y flwyddyn, fel rhan o'r rhaglenni brechu COVID-19 tymhorol. Mae brechu yn lleihau'r siawns o fynd yn sâl iawn neu farw o COVID-19. Mae cael brechiad yn ffordd ddiogel ac effeithiol o amddiffyn eich plentyn rhag salwch difrifol a'r angen am ofal ysbyty.  

Pa blant a phobl ifanc fydd yn cael cynnig y brechlyn COVID-19?

Bydd plant a phobl ifanc rhwng chwe mis a 17 oed sydd â system imiwnedd wan yn cael cynnig y brechlyn COVID-19 fel rhan o'r rhaglenni brechu tymhorol. Mae hyn yn cynnwys plant a phobl ifanc sydd:  

yn cael cemotherapi neu radiotherapi radical 
wedi cael trawsblaniad mêr yr esgyrn, bôn-gelloedd neu organ 
os oes gennych anhwylder genetig sy'n effeithio ar y system imiwnedd (fel IRAK-4, NEMO, anhwylder cyflenwol neu SCID) 
cael canser y gwaed neu fêr yr esgyrn 
yn cael therapi biolegol i atal y system imiwnedd (er enghraifft, rituximab, alemtuzumab neu gwrth-TNF) 
yn cael eu trin â neu'n debygol o gael eu trin â steroidau dos uchel neu gymedrol 
cymryd meddyginiaeth trwy'r geg sy'n effeithio ar y system imiwnedd (er enghraifft, methotrexate, asathioprine, 6-mercaptopurine neu mycophenolate), a
sydd â chlefyd awto-imiwn sydd angen triniaeth hirdymor.

Dylid ystyried brechu plant a phobl ifanc sydd ar fin dechrau cymryd meddyginiaeth a fydd yn atal eu system imiwnedd cyn hyn.

Am ragor o wybodaeth am raglen frechu COVID-19 genedlaethol hydref 2025, ewch i wefan Llywodraeth Cymru neu cysylltwch â'ch meddyg teulu neu'ch bwrdd iechyd lleol.

A yw'r brechlyn COVID-19 yn ddiogel ar gyfer plant a phobl ifanc?

Mae'r holl feddyginiaethau a brechlynnau yn y DU yn cael eu monitro'n agos gan yr Asiantaeth Rheoleiddio Meddyginiaethau a Chynhyrchion Gofal Iechyd (MHRA). Maent wedi cymeradwyo'r brechlynnau i'w defnyddio gyda phlant a phobl ifanc, gan eu bod yn ddiogel ac yn effeithiol.

Am ragor o wybodaeth am y brechlynnau COVID-19 a roddir i blant a phobl ifanc, am eu cynnwys a'u sgil effeithiau posib, ewch i medicines.org.uk/emc (safle allanol, Saesneg yn unig). Bydd angen ichi nodi'r geiriau 'COVID vaccine' yn y blwch chwilio. Gallwch hefyd weld taflen y claf ar-lein.

Brechu COVID-19 ac gwrthimiwnedd difrifol (system imiwnedd wan iawn)

Efallai na fydd y rhai chwe mis oed a hŷn sydd â system imiwnedd wan iawn oherwydd cyflwr iechyd neu driniaeth feddygol bob amser yn meithrin imiwnedd llawn i COVID-19. Os yw hyn yn berthnasol i chi, gall arbenigwyr meddygol eich cynghori i gael dosau ychwanegol i wella'ch amddiffyniad. Efallai y cynigir y dosau ychwanegol hyn i chi y tu allan i'r rhaglen dymhorol, i hybu eich amddiffyniad tan yr ymgyrch frechu nesaf.

Os oes gennych unrhyw gwestiynau, siaradwch â'ch meddyg neu nyrs y practis. Byddan nhw'n gallu dweud wrthych chi a oes angen brechlynnau COVID-19 ychwanegol arnoch chi neu'ch plentyn. 