Wythnos Rhoi Organau 2025: Staff CTM
Yr wythnos hon rydym yn dathlu Wythnos Rhoi Organau o 22 - 28 Medi 2025.
Mae rhoi organau yn cael eu cefnogi gan ystod eang o staff a chydweithwyr ar draws y GIG, gan gynnwys timau o Damweiniau ac Achosion Brys, Uned Gofal Dwys, Theatrau, Radioleg, Ffisiotherapi, Fferylliaeth, Seicoleg, Haematoleg, Biocemeg, Banc Gwaed, Archwilwyr Meddygol, Crwner Ardal ac Arlwyo.
Fe wnaethon ni siarad â Corinna McNeil (Nyrs Arbenigol ar gyfer Rhoi Organau) a Shaun Miller-Jones (Nyrs Arbenigol ar gyfer Rhoi Organau) a gofyn iddyn nhw am eu gwaith gyda'r tîm rhoi organau.
Corinna McNeil (Nyrs Arbenigol ar gyfer Rhoi Organau)
Beth yw eich rôl, a sut y daethoch chi'n rhan o'r tîm rhoi organau?
Rydw i’n Nyrs Arbenigol ar gyfer Rhoi Organau (a elwir yn gariadus yn SNOD) ac rydw i’n rhan o Dîm Rhoi Organau De Cymru, wedi'i leoli ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg.
Rydw i wedi bod yn fy rôl ers ychydig dros ddwy flynedd a hanner, ar ôl gweithio yn yr uned achosion brys yn Ysbyty Athrofaol Cymru, Caerdydd am fwy na 10 mlynedd cyn hyn.
Beth mae eich rôl yn ei gynnwys?
Rydw i’n gweithio ar draws pob un o dri safle Ysbyty Cyffredinol Dosbarth y Bwrdd Iechyd o fewn yr Unedau Gofal Dwys a'r tair adran argyfwng fel SNOD i gefnogi cleifion a theuluoedd. Pan fydd cleifion sydd wedi'u mewndiwbio lefel 3 yn cael eu hatgyfeirio atom ni (pan wneir penderfyniad i dynnu Triniaeth Cynnal Bywyd yn ôl) byddwn yn edrych ar y Gofrestr Rhoi Organau i weld a yw penderfyniad gan y claf wedi'i gofrestru ynghylch a ydyn nhw’n dymuno rhoi eu horganau.
Sut ydych chi'n cefnogi teuluoedd cleifion?
“Rydym yn siarad â theulu'r claf i sefydlu'r penderfyniad hysbys diwethaf y maen nhw’n ymwybodol ohono o ran rhoi organau ac os oes cofrestriad ar y Gofrestr Rhoddwyr Organau, gofynnwn i'r perthynas agosaf gefnogi'r penderfyniad a wnaed gan y claf. Yn dilyn hynny, bydda i a’r Tîm yn cefnogi'r teulu drwy'r broses. Os yw'r teulu'n dymuno OPTIO ALLAN, byddwn yn cefnogi'r teulu gyda'u dymuniadau.
Yn aml, mae gan y teulu lawer o gwestiynau ac rydyn ni yno i'w hateb. Pan fyddwn yn clywed gan yr unigolion sydd wedi derbyn organau, mae’n braf clywed bod yr organau hynny a roddwyd wedi cael eu trawsblannu ac mae'r derbynnydd yn gwneud yn dda.
Rydw i’n gofalu am deuluoedd sydd, yn eu cyfnod tywyllaf o galar, yn cefnogi penderfyniad anwylyd i roi organau. Yna clywn fod plentyn wedi cael calon neu ysgyfaint newydd, neu fod rhywun wedi cael y rhodd o olwg drwy roi cornbilen - mae wir yn gwneud gwahaniaeth go iawn.
Beth fyddech chi'n ei ddweud wrth rywun sy'n ystyried rhoi organau?
Fy mhrif neges i bawb yw cofrestrwch eich penderfyniad ar y Gofrestr Rhoddwyr Organau a siarad â'ch teulu a sicrhau eu bod nhw’n deall eich penderfyniad. Ni fydd eich teulu'n gwybod sut rydych chi'n teimlo am roi organau oni bai eich bod chi'n dweud wrthyn nhw, felly siaradwch amdano.
Shaun Miller-Jones (Nyrs Arbenigol ar gyfer Rhoi Organau)
Beth yw eich rôl, a sut y daethoch chi'n rhan o'r tîm rhoi organau?
Yn 26 oed penderfynais ailhyfforddi a dychwelais i'r coleg i gwblhau cwrs mynediad i nyrsio yng Nghasnewydd. O'r fan honno, astudiais Nyrsio Oedolion ym Mhrifysgol Caerdydd, gan raddio yn 2015 gyda swydd fel nyrs gofal critigol. Rydw i wedi dychwelyd i'r brifysgol ers hynny i astudio MSc mewn Ymarfer Uwch, gan raddio o Brifysgol De Cymru yn 2020. Rydw i wedi bod yn Nyrs Arbenigol ar gyfer Rhoi Organau (SNOD) ers ychydig o dan 4 blynedd, gan drosglwyddo'n ddiweddar i Gwm Taf Morgannwg o Ymddiriedolaeth GIG Prifysgol Bryste a Weston.
Beth mae eich rôl yn ei gynnwys?
Mae ystyried rhoi organau yn arfer safonol o fewn yr Uned Gofal Dwys. Caiff pobl sy'n debygol o wynebu penderfyniadau gofal diwedd oes eu hatgyfeirio'n rheolaidd at y tîm rhoi organau i asesu eu haddasrwydd a chanfod unrhyw benderfyniadau hysbys a wnaed drwy'r gofrestr rhoi organau.
Yn anffodus, mae marwolaeth a marw yn ddigwyddiad cyffredin o fewn yr Uned Gofal Dwys, yn bennaf oherwydd cymhlethdodau'r grŵp cleifion a welwn. Cyflwynodd rhoi organau’r cysyniad o rywbeth cadarnhaol yn cael ei gyflawni o beth sydd fel arall yn gyfnod trist ac anodd iawn i deuluoedd ac yn aml i’r tîm nyrsio. Mae'n faes o nyrsio rydw i wedi'i chael yn wirioneddol ysbrydoledig. Mae yna lawer o haenau i'r rôl hon, ac nid oes dau ddiwrnod byth yr un fath. Un diwrnod gallech fod yn y theatr yn cydlynu adferiad, y diwrnod nesaf yn rhoi addysg i 20/30+ aelod o'r tîm amlddisgyblaethol.
Ein rôl ni yw cynnig rhoi organau fel opsiwn gofal diwedd oes, lle bo'n briodol. Gall hynny gynnwys addysgu cydweithwyr a'r cyhoedd ynghylch rhoi organau, cefnogi a chynnig arweiniad i gydweithwyr meddygol ynghylch optimeiddio organau neu sefydlogi cleifion, cynnal archwiliadau ac ymchwil, cymryd rhan mewn rota ar alwad 24/7 i gwmpasu gweithgaredd rhoi organau ledled Cymru a De-orllewin Lloegr (ac weithiau hyd yn oed ymhellach i ffwrdd) lle rydym yn cydlynu'r broses atgyfeirio ac adfer organau ac yn goruchwylio rhedeg adfer organau yn y theatr.
Beth yw agweddau mwyaf gwerth chweil y swydd?
Pob agwedd. Rydyn ni'n cael gweithio ochr yn ochr â dysgu gan rai cydweithwyr nyrsio a meddygol anhygoel. Rydym yn cwrdd ac yn cefnogi rhai teuluoedd anhygoel yn ystod yr adegau anoddaf yn eu bywydau yn aml. Mae gennym y cyfle i deithio o gwmpas y wlad, dysgu arferion gorau a ffyrdd o weithio ac yna dod â hynny yn ôl i'n hysbytai ein hunain fel y gallwn gynnig y gwasanaethau gorau i'r ysbytai a'r cymunedau yr ydym yn eu gwasanaethu. Rydym hefyd weithiau yn y sefyllfa freintiedig o gwrdd â derbynwyr organau a chlywed yn uniongyrchol y gwahaniaeth y mae ein rolau'n ei wneud.
Beth fyddech chi'n ei ddweud wrth unrhyw un sy'n ystyried rhoi organau/ymrestru ar y gofrestr rhoi organau?
Mae rhoi organau yn hynod o brin. Mewn gwirionedd, llai nag 1% o'r boblogaeth fydd byth mewn sefyllfa i fod yn rhoddwr organau. Does neb yn meddwl y bydd rhoi organau byth yn effeithio arnyn nhw, ac mae llawer o bobl yn meddwl 'Pam fi?'
Yn fy mhrofiad i, y cwestiwn y dylai pobl fod yn ei ofyn mewn gwirionedd yw 'Pam lai fi? Gallai unrhyw un ohonom ni neu ein teuluoedd fod mewn ystafell perthnasau mewn uned gofal dwys gydag ymgynghorydd yn rhannu newyddion drwg ac yn trafod eu bwriad i symud tuag at ofal diwedd oes. Yn aml, mae teuluoedd yn ei chael hi'n anodd gwneud penderfyniadau yn seiliedig ar yr hyn maen nhw'n 'meddwl' y byddai rhywun ei eisiau ac yn aml maen nhw'n cael gwrthdaro.
Drwy gofrestru penderfyniad ar y gofrestr rhoi organau, rydych chi'n arbed y baich o orfod gwneud penderfyniad ar eich rhan i'ch teulu. Os cymerwch ddwy funud o'ch diwrnod i gofrestru penderfyniad, bydd eich teulu'n gwybod yn llwyr beth yw eich dymuniadau pe baent byth yn y sefyllfa honno. Y peth pwysig arall i'w grybwyll yw'r angen i drafod eich penderfyniad gyda'ch ffrindiau a'ch teulu a'u gwneud yn ymwybodol o'r hyn yr hoffech chi ei gael.
25/09/2025