Neidio i'r prif gynnwy

Mis Ymwybyddiaeth Canser y Gwaed 2025

Y mis Medi hwn mae BIP CTM yn nodi Mis Ymwybyddiaeth Canser y Gwaed. Nod y mis hwn yw codi proffil y pumed canser mwyaf cyffredin yn y DU. Bob blwyddyn, mae dros 40,000 o bobl yn cael diagnosis o fath o ganser y gwaed yn y DU, gan ei wneud yn bryder iechyd sylweddol i'n cymuned.

Beth yw canserau'r gwaed?
Yn wahanol i ganserau tiwmor solet, mae canser y gwaed yn effeithio ar y ffordd y mae ein celloedd gwaed yn cael eu cynhyrchu a sut maen nhw'n gweithredu.

Mae celloedd gwaed yn cael eu gwneud ym mêr yr esgyrn. Mae tri math o gelloedd gwaed, celloedd gwaed coch, celloedd gwaed gwyn a phlatennau.

Mae dros 100 o wahanol fathau o ganserau gwaed, ond mae’n nhw fel arfer wedi'u grwpio i dair prif gategori:

Lewcemia: Canser a geir yn y gwaed a mêr yr esgyrn a nodweddir gan gynhyrchu celloedd gwaed gwyn annormal yn gyflym. Ni all y gell lewcemia ymladd haint a choroni celloedd gwaed iach.

Lymffoma: Mae'r canser hwn yn targedu'r system lymffatig, sy'n rhan allweddol o'n system imiwnedd. Roedd yn cynnwys twf lymffocytau annormal (math o gelloedd gwaed gwyn) ac yn aml mae'n achosi chwydd yn y nod lymff.

Myeloma: Canser celloedd plasma, math o waed gwyn sy'n gyfrifol am wneud gwrthgyrff i ymladd haint. Mae celloedd myeloma yn atal cynhyrchu gwrthgyrff arferol, gan wanhau'r system imiwnedd.

Arwyddion a symptomau i edrych amdanyn nhw
Gall symptomau canser y gwaed fod yn amwys yn aml a gellir eu camgymryd yn hawdd am gyflwr arall, a dyna pam mae ymwybyddiaeth mor hanfodol, mae’n nhw’n cynnwys:

  • Blinder: Blinder parhaus a heb ei egluro nad yw'n gwella gyda gorffwys.
  • Cleisio neu waedu heb ei egluro: Cleisio'n hawdd, trwyn yn gwaedu, deintgig yn gwaedu neu frech o smotiau coch bach (mân-waedu).
  • Haint mynych neu ailadroddus: Mynd yn sâl yn amlach nag arfer, neu haint sy'n cymryd amser hir i glirio.
  • Colli pwysau heb esboniad: colli pwysau heb geisio.
  • Nod lymff chwyddedig: Lwmp yn y gesail neu'r afl nesaf
  • Chwysu yn y nos socian
  • Poen yn yr esgyrn

Os yw unrhyw un yn poeni am symptomau, dylen nhw geisio cyngor gan eu meddyg teulu.

Gwasanaeth i bobl â chanser y gwaed yn rhanbarth Cwm Taf Morgannwg
Yn BIP CTM, mae'r adran Hematoleg yn gofalu am bob math o ganser y gwaed. Mae cleifion yn cael diagnosis a thriniaeth yn y Bwrdd Iechyd.

Yn yr uned ddydd Haematoleg newydd yn Ysbyty'r Tywysog Siarl, mae ein nyrsys Haematoleg sydd wedi'u hyfforddi'n arbennig yn rhoi cemotherapi a therapïau gwrthganser systemig eraill (SACT). Mae'r nyrsys yn darparu awyrgylch cyfeillgar a chroesawgar i dawelu meddwl y claf. Mae'r uned ddydd yn gweithredu o ddydd Llun i ddydd Gwener. Mae gennym ni hefyd ardaloedd triniaeth dan arweiniad nyrsys yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg.

Mae Haematoleg yn cynnig nifer o glinigau cleifion allanol a gynhelir mewn gwahanol safleoedd ar draws y Bwrdd Iechyd. Mae'r tîm yn cynnig clinigau ymgynghorwyr haematoleg, clinigau dan arweiniad nyrsys a chlinigau dan arweiniad fferyllfa.

Stondinau dros dro Haematoleg
Bydd ymarferydd clinigol a nyrsys Haematoleg Uwch yn cynnal cyfres o stondinau dros dro yn ystod Mis Ymwybyddiaeth Canser y Gwaed, gan siarad â staff a chleifion, a rhannu gwybodaeth am arwyddion, symptomau a thriniaeth canserau gwaed. Gyda gwybodaeth gan elusennau sy'n cefnogi pobl â chanser y gwaed.

Bydd y tîm yn cynnal stondinau yn:

  • Ysbyty Brenhinol Morgannwg, Prif Fyndedfa, dydd Iau 11 Medi (2yp - 4yp)
  • Ysbyty Brenhinol Morgannwg, Ffreutur, dydd Mawrth 23 Medi (2yp - 4yp)
  • Ysbyty'r Tywysog Siarl, Adran Cleifion Allanol, dydd Mercher 24 Medi (9yb)

Gallwch ddysgu mwy am Ganser y Gwaed yma:

11/09/2025