Canolfan Aderyn y Si BIP CTM yn cynnal arddangosfa gelf wedi'i hysbrydoli gan brofiad diabetes
Fis Awst eleni, mae Canolfan Aderyn y Si Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg yn cynnal arddangosfa gelf bwerus sy'n gwahodd ymwelwyr i weld diabetes trwy lens emosiwn, myfyrio a phrofiad byw.
Rhwng y Llinellau: Diabetes Y Tu Hwnt i'r Rhifau yw'r prosiect diweddaraf gan Katie Henderson, ymarferydd Celfyddydau mewn Iechyd, myfyriwr ôl-raddedig, a chlaf Canolfan Aderyn y Si.
Mae gwaith Katie yn cyfuno data iechyd personol â chelfyddyd weledol mynegiannol. Gan adeiladu ar sylfeini ei phrosiect stiwdio blaenorol The Glucose Diaries, mae'r arddangosfa newydd hon yn haenu inciau alcohol gyda data glwcos gwirioneddol Katie i drosi a darlunio realiti byw, moment i foment o reoli diabetes Math 1 yn waith celf.
Mae pob darn yn cipio ac yn weledol yn cynrychioli'r dylanwadau cudd a all effeithio ar lefelau glwcos fel straen, tywydd, rhyngweithio cymdeithasol, neu wallau synhwyrydd, ac yn eu trawsnewid yn fynegiadau gweledol o sut mae'n teimlo i lywio bywyd gyda chyflwr cronig.
Wedi cael diagnosis o Ddiabetes Math 1 yn naw oed, mae Katie wedi treulio'r rhan fwyaf o'i hoes yn rheoli ei heriau corfforol, emosiynol a seicolegol. Ar ôl profi cymhlethdodau hirdymor difrifol yn ystod y glasoed, aeth hi drwy newid dwys yn ei pherthynas â'i hiechyd.
Creodd Katie, sydd ar hyn o bryd yn astudio ar gyfer MA mewn Ymarfer Celfyddydau ar gyfer Iechyd a Lles ym Mhrifysgol De Cymru, y gwaith celf fel ffordd o herio stigma a chefnogi'r gwaith o reoli ei chyflwr.
Dywedodd Katie: “Mae diabetes yn aml yn cael ei leihau i rifau, ond mae'r niferoedd hynny'n cario straeon, emosiynau a phrofiadau. Mae'r prosiect hwn yn ymwneud ag arwyneb yr haenau cudd hynny. Rydw i’n aml yn myfyrio ar ba fath o gefnogaeth all wneud y gwahaniaeth mwyaf i bobl sy'n byw gyda diabetes. Mae'r cwestiwn hwnnw'n gyrru fy ngwaith ac rydw i’n gobeithio bod yr arddangosfa hon yn agor lle newydd i eraill gael eu clywed, eu deall a'u cefnogi.
Fel claf ac ymarferydd celfyddydol, rydw i wedi gweld ymrwymiad cryf gwasanaeth BIP CTM Diabetes i wella gofal i ddefnyddwyr gwasanaeth yn barhaus, sy'n fy ngwneud yn ddiolchgar am y cyfle hwn i gydweithio.”
Am yr wyth mlynedd diwethaf, mae Katie wedi derbyn gofal gan y Tîm Diabetes yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg, ac yn fwy diweddar yng Nghanolfan Aderyn y Si, gan gynnwys hyfforddiant DAFNE, cymorth pwmp inswlin, a mynediad at fonitro glwcos parhaus. Fel claf ac artist, mae Katie yn gweld mynegiant creadigol fel ffordd bwerus o fyfyrio, cysylltu a sbarduno sgyrsiau ystyrlon.
Mae'r arddangosfa hefyd yn nodi dechrau cydweithrediad ehangach gydag Elusen GIG Cwm Taf Morgannwg a Chanolfan Aderyn y Si.
Ar hyn o bryd mae Katie yn datblygu cyfres o weithdai cyfranogol ar gyfer oedolion ifanc sy'n byw gyda diabetes, gan ddefnyddio eu data glwcos eu hunain fel man cychwyn creadigol. Nod y gweithdai mae hi'n bwriadu eu cyflwyno yn gynnar yn 2026, fydd meithrin cefnogaeth gan gymheiriaid a dealltwriaeth gyffredin drwy fynegiant artistig.
Gwnaed cefnogaeth i'r prosiect yn bosibl trwy blatfform Simply Do Ideas iCTM, sy'n cael ei arwain gan dîm Gwella ac Arloesi BIP CTM. Crëwyd y platfform i helpu aelodau o staff i rannu a gweithredu eu syniadau eu hunain ar gyfer gwelliannau ar draws y Bwrdd Iechyd.
Mae ymwelwyr yn cael eu gwahodd i'r arddangosfa i ymgysylltu â'r gwaith, myfyrio ar eu profiadau eu hunain, a rhannu adborth neu syniadau trwy gardiau post myfyrio. Bydd yr adborth hwn yn helpu i lunio dyfodol prosiectau iechyd creadigol yn y Ganolfan. Dechreuodd yr arddangosfa ar y 18 Awst a bydd yn rhedeg am chwe wythnos.
Mae'r fideo byr isod yn dangos mewnwelediad personol Katie o’i phroses artistig.
Dywedodd Dr Helen Lane, Cyfarwyddwr Meddygol Cysylltiol Gwella Ansawdd, Meddyg Ymgynghorol Diabetes ac Endocrinoleg a Liz Burnell, Arweinydd Tîm Diabetes:
“Rydym yn falch o gefnogi'r arddangosfa bwerus a phersonol hon a wnaed yn bosibl trwy ein Platfform Simply Do Ideas. Mae gwaith Katie nid yn unig yn dod â realiti bywyd gyda diabetes yn fyw, ond mae hefyd yn agor ffenestr i'r dewrder, cadernid a chreadigrwydd a all ddod i'r amlwg o'r profiadau hynny.
Rydym yn gobeithio bod ymwelwyr yn gadael yr arddangosfa gyda dealltwriaeth ddyfnach a gwerthfawrogiad am y straeon dynol y tu ôl i'r cyflwr.”
Am ragor o wybodaeth am waith celf a phrosiectau Katie, gan gynnwys trosolwg o'r arddangosfa bresennol, gallwch glicio yma.
Deall Diabetes Math 1: Gweld yr Arwyddion yn Gynnar
Mae diabetes math 1 yn gyflwr gydol oes lle mae eich corff yn rhoi'r gorau i gynhyrchu inswlin, sy'n helpu i reoli lefelau siwgr yn y gwaed. Nid yw'n cael ei achosi gan ffordd o fyw ac ni ellir ei atal, ond gyda'r gefnogaeth a'r driniaeth gywir, gall pobl â diabetes math 1 fyw bywydau llawn ac iach.
Mae'n bwysig gwybod yr arwyddion, yn enwedig ymhlith plant a phobl ifanc. Y 4 symptom cynnar yma yw’r mwyaf cyffredin:
-
Tŷ bach — mynd i'r tŷ bach yn amlach, yn enwedig yn ystod y nos
-
Sychedig - teimlo'n wirioneddol sychedig ac yn methu yfed digon i beidio bod yn sychedig
-
Wedi blino — teimlo'n fwy blinedig nag arfer
-
Tenau — colli pwysau heb geisio
Os byddwch yn sylwi ar unrhyw un o'r arwyddion hyn, siaradwch â'ch meddyg. Gall prawf syml wirio am ddiabetes.
Adnoddau Defnyddiol:
29/08/2025