Y Gwasanaeth Cyswllt Torasgwrn BIPCTM - Y cyntaf i Gymru wrth gyfuno sgrinio iechyd esgyrn ac eiddilwch
Lansiwyd y Gwasanaeth Cyswllt Torasgwrn (FLS) ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg (BIP CTM) - y gwasanaeth cyntaf a'r unig wasanaeth yng Nghymru i asesu eiddilwch cleifion ochr yn ochr ag iechyd esgyrn - yr hydref diwethaf i adnabod, asesu a thrin toresgyrn brau yn rhagweithiol.
Mae torasgwrn brau yn doriad sy'n digwydd yn sgil cwympo o uchder sefyll neu lai, yn aml yn arwydd o osteoporosis. Gall toresgyrn sy'n gysylltiedig ag osteoporosis gael effaith bersonol fawr ar gleifion a gofalwyr, yn ogystal â chost uchel i'r GIG. Mae llawer o'r toresgyrn hyn yn cael eu hatal gyda diagnosis a thriniaeth amserol.
Dull rhagweithiol, ataliol
Nod y Gwasanaeth yw lleihau'r risg o doresgyrn yn y dyfodol trwy ddarparu gwasanaeth holistig, sy'n canolbwyntio ar y claf. Mae cleifion yn cael eu haddysgu ar eiddilwch ac iechyd esgyrn, ac yn cael cynnig ymyriadau fel:
- Ymchwiliadau ar gyfer Osteoporosis a meddyginiaeth iechyd esgyrn
- Cyngor ar ffordd o fyw a rhaglenni ymarfer corff wedi'u targedu
Mae'r gwasanaeth hefyd yn dod â manteision cynaliadwy:
- Lleihau'r baich ariannol o doresgyrn a chwympiadau
- Lleihau'r defnydd o bapurau gyda chofnodion electronig yn bennaf
- Cynnal y rhan fwyaf o ymgynghoriadau cleifion dros y ffôn, gan leihau teithio ac allyriadau carbon
Arweinyddiaeth glinigol ac arloesi
Dywedodd Dr Raja Biswas, Ymgynghorydd i’r Henoed, Arweinydd Clinigol a Gweithredol ar gyfer y Gwasanaeth, a Chyfarwyddwr Clinigol Grŵp Strategaeth Heneiddio'n Dda BIP CTM:
"Rydw i’n falch iawn o ddull cydweithredol y tîm a'r gefnogaeth gan uwch reolwyr a wnaeth hyn yn bosibl. Rydym yn darparu model gofal lle mae gweithwyr gofal iechyd proffesiynol yn estyn allan at gleifion, gan gynnig gwasanaeth nad oedd erioed ar gael o'r blaen yn BIP CTM. Rydym yn credu'n gryf bod iechyd esgyrn ac eiddilwch yn mynd law yn llaw, ac mae ein dull holistig yn ein galluogi i wella gofal cyffredinol cleifion."
Ers ei lansio, mae'r Gwasanaeth wedi adolygu dros 500 o gleifion, gan gychwyn mesurau i leihau'r risg o dorasgwrn yn y dyfodol a chysylltu pobl â gwasanaethau allweddol eraill gan gynnwys y Gwasanaeth Cwympiadau, y Gwasanaeth yn y Cartref, y Cynllun Atgyfeirio Ymarfer Corff Cenedlaethol, a Rhoi'r Gorau i Ysmygu.
Adborth cadarnhaol gan gleifion
Mae cleifion wedi bod yn rhannu eu hadborth ar y gwasanaeth:
"Roedd y wybodaeth a gafodd ei ddarparu yn hynod ddefnyddiol ac roeddwn i'n falch bod y gwasanaeth wedi cysylltu gyda fi." - Eileen Fox
"Roeddwn i'n gweld y sgwrs gyda Mike yn ddefnyddiol ac yn addysgiadol iawn." - Donal Lewis
Wedi'i leoli yn Ysbyty Dewi Sant ond yn gwasanaethu ardal BIP CTM gyfan, mae'r gwasanaeth yn cael ei arwain gan Dr Raja Biswas ac yn cael ei ddarparu gan dri Ymarferydd Clinigol Uwch amser llawn - Chelsie Humphreys, Yasmin Ford, a Michael Jones - â chefnogaeth gan y Cynorthwyydd Gweinyddol, Natalie Hill.
Rhagor o wybodaeth am osteoporosis
Mae osteoporosis yn glefyd tawel sy'n effeithio ar 1 o bob 2 fenyw ac 1 o bob 5 dyn – lle mae esgyrn yn colli cryfder ac yn fwy tebygol o dorri. Ni fydd llawer o bobl yn gwybod bod hyn ganddyn nhw, nes iddyn nhw dorri asgwrn.
Gellir dod o hyd i wybodaeth ychwanegol am osteoporosis ar wefan y Gymdeithas Osteoporosis Frenhinol.
29/08/2025