Mae Tîm Lleferydd ac Iaith Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg yn gweithio gydag ysgolion lleol ar ôl COVID i gefnogi disgyblion ag anhawster atal dweud
Mae’r pandemig wedi cael effaith enfawr ar les ac iechyd meddwl myfyrwyr sydd wedi cael trafferth yn y gorffennol ag anawsterau iaith a lleferydd, yn enwedig y rhai hynny sydd ag atal dweud.
Yn ddiweddar bu Tîm Iaith a Lleferydd ein Bwrdd Iechyd yn gweithio yn Ysgol Gynradd Ynysboeth, Ysgol Gynradd y Maerdy, Ysgol Gynradd Gatholig Seintiau Gabriel a Raphael, Ysgol Gynradd Pen-y-bont ac Ysgol Gynradd Gymraeg Penderyn i gefnogi myfyrwyr sydd ag atal dweud. Dros bedair sesiwn therapi iaith a lleferydd, cafodd pob myfyriwr sesiynau clinig ac ar-lein, yn ogystal â chymorth un i un. Mynychodd rhai sesiynau grŵp er mwyn datblygu eu dealltwriaeth o atal dweud a hyder cyfathrebol. Wedi hynny gwnaeth pob un o’r pum disgybl gyflwyniad i’w dosbarth ar ‘Help Disgyblion sydd ag Atal Dweud’.
Dywedodd Lowri Roberts, Therapydd Iaith a Lleferydd ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg: “Ethos y gwasanaeth yw gwneud i ddisgyblion, eu hathrawon a’u gofalwyr sylweddoli bod disgyblion sydd ag atal dweud yn gallu bod yn gyfathrebwyr hyderus a chymwys, boed yn atal dweud neu beidio.
“Mae pob ysgol sydd â disgyblion sydd ag atal dweud yn cael hyfforddiant ar-lein gen i ar sut i gefnogi plant sydd ag atal dweud - felly rydym yn grymuso’r rhai sydd agosaf at y plentyn er mwyn iddyn nhw wneud gwahaniaeth gwirioneddol.
“Gall hunan-barch myfyrwyr sydd ag atal dweud fod yn isel iawn felly mae’n bwysig iawn cysylltu ag ysgolion yn ogystal â rhieni. Aeth un o'r disgyblion a dderbyniodd therapi lleferydd ymlaen i wneud cyflwyniad i'r gwasanaeth ysgol gyfan trwy MS Teams; ysbrydolodd hyn fyfyriwr arall i wneud cyflwyniad ar y cyd yn ei ysgol, a gwnaeth myfyriwr arall gyflwyniad trwy gyfrwng y Gymraeg i’w ysgol – roedd hyn yn gamp aruthrol i’r bechgyn. Enillodd y bechgyn ‘Wobrau Prif Athrawon’ a ‘Gwobrau Seren yr Wythnos’ fel cydnabyddiaeth am eu holl waith caled a’u hymdrechion.”
Dywedodd Jane Piper, Pennaeth Ysgol Gynradd Ynysboeth: “Mae’r gwasanaeth i’n disgyblion wedi bod yn amhrisiadwy. Dangosodd cyflwyniad diweddar gan un o'n myfyrwyr, Jaxon, faint mae ei hyder wedi cynyddu. Er ei fod yn eithaf nerfus i ddechrau, erbyn y diwedd roedd yn ateb cwestiynau ac yn rhwydweithio'r ystafell yn siarad â'r plant eraill oedd yn gofyn cwestiynau iddo. Rydw i mor falch o’r disgyblion.”
Dywedodd Gemma Bisagn-I Carpanini o Ysgol Gynradd Gatholig Seintiau Gabriel a Raphael: “Fe helpodd y cyflwyniad a wnaeth ddau fachgen i godi proffil atal dweud ac ymwybyddiaeth ohono. Roedd yn bleser gweld y ddau fachgen yn cymysgu’n dda gyda’i gilydd a gweddill y dosbarth.”
Ychwanegodd Donovan Bridgeman o Ysgol Gynradd Penybont: “Roeddwn i am ddiolch i Lowri o’r Tîm Iaith a Lleferydd am ddod i mewn heddiw i helpu ein myfyriwr Harry i wneud ei gyflwyniad. Rwy’n meddwl eich bod yn darparu gwasanaeth hynod werthfawr ac fe hoffwn pe bai’n wasanaeth mwy cyffredin o ran cyflyrau eraill. Rwy’n meddwl bod cael arbenigwr yn yr ystafell nid yn unig wedi cynyddu ei hyder ond hefyd wedi helpu’r plant eraill ddeall bod atal dweud yn gyflwr dilys a all effeithio’n eithaf sylweddol ar bobl os nad ydyn nhw’n cael eu cefnogi yn y ffordd gywir.”
Yn y llun - Eljah o Ysgol Gynradd Gatholig Seintiau Gabriel a Raphael a Jax o Ysgol Gynradd Ynysboeth
