Helpu i wella canlyniadau i gleifion canser

Gallai cleifion canser yn ne Cymru gael diagnosis a thriniaeth yn gynt cyn bo hir, diolch i rôl Llywio Radioleg newydd sy'n cael ei chyflwyno ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg.

Astudiodd Sharon Donovan, Pennaeth Radiograffeg Dros Dro yn CTM, yr MSc mewn Iechyd a Rheoli Gwasanaethau Cyhoeddus yn PDC, a graddiodd yn 2021. Fel rhan o'i gwaith ymchwil traethawd hir Meistr, cyflwynodd Sharon achos i Forlywiwr Radioleg gael ei chyflwyno o fewn y bwrdd iechyd.

Diolch i gyllid gan Gomisiwn Bevan i weithredu rhai o ganfyddiadau Sharon, mae CTM bellach wedi creu'r rôl, fydd wedi'i lleoli yn Ysbyty Tywysoges Cymru ym Mhen-y-bont ar Ogwr a'i nod yw lleihau'r oedi'n sylweddol rhwng rhoi diagnosis a thriniaeth i gleifion canser - gan arwain at ganlyniadau gwell a chyfraddau uwch o oroesi.

Dywedodd Sharon: "Rwy'n teimlo'n angerddol iawn am gynorthwyo cleifion canser drwy'r system cyn gynted â phosib, yn enwedig gan fod diagnosis cynnar yn gallu bod y gwahaniaeth rhwng cam 1 i ganser cyfnod 4. Mae diagnosis cynnar i'r claf yn cynyddu'n fawr ei siawns o oroesi. Gellir datgysylltu taith ddiagnostig claf. Er enghraifft, fe allai fod angen sganiau gwahanol ar glaf er mwyn cyrraedd diagnosis, allai olygu eu bod yn dod i'r ysbyty ar ddiwrnodau gwahanol, hyd yn oed aros wythnosau rhwng apwyntiadau."

Mae Sharon yn gobeithio y gallai'r manteision a ddangosir o'r rôl hon, yn y dyfodol, gael eu mabwysiadu a'u cyflwyno i ysbytai eraill yn ardal Cwm Taf Morgannwg, ac o bosibl i fyrddau iechyd eraill yng Nghymru, a hynny ar draws amrywiaeth o ddisgyblaethau meddygol. Mae rolau llywiwr eisoes wedi bod yn llwyddiannus mewn gwledydd fel yr Unol Daleithiau a'r Almaen, gyda rolau tebyg, mwy clerigol yn cael eu llusgo mewn rhannau o Loegr.

Mae Sarah Maund wedi ymgymryd â'r rôl newydd yn Ysbyty Tywysoges Cymru. Dywedodd: "Rwy'n falch iawn o ddechrau fy rôl newydd fel y Llywiwr Canser Radioleg. Fel Radiograffydd sydd â 18 mlynedd o brofiad yn gweithio gyda thîm gwych, rwyf wedi canfod mai un o rannau mwyaf gwerth chweil fy swydd yw gwneud gwahaniaeth cadarnhaol i gleifion.

"Byddaf yn ymdrechu i wella taith y claf drwy'r llwybr diagnostig drwy archebu profion yn gynt, gyda'i gilydd a bod y pwynt cyswllt hwnnw rhwng y claf a'r timau clinigol. Rwy'n gobeithio y bydd y rôl yn llwyddiant ysgubol ac yn rhywbeth sy'n cael ei gyflwyno ar draws y Bwrdd Iechyd a thu hwnt yn y dyfodol."